Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası Kurucuları Kimlerdir? Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası Neden Kapatıldı?
Türkiye Cumhuriyet tarihinin ilk muhalefet partisi olan Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası, uzun bir aradan sonra yeniden gündeme geldi. Mustafa Kemal Atatürk’ün eski yoldaşlarının öncülüğünde kurulan bu parti, o dönemde hükümetten yoğun eleştiriler aldı. Pek çok kişi Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası’nın kapatılmasının asıl nedenini merak ediyor. Peki Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası’nın kurucuları kimlerdir? Hangi olaydan sonra ve neden kapatıldı? Detaylar burada…
Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası ne zaman ve kimler tarafından kurulmuştur?
Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası, Mustafa Kemal Atatürk’ün eski silah ve dava arkadaşları Ali Fuat, Kazım Karabekir, Rauf Orbay, Refet ve Adnan Paşa tarafından kurulmuştur.
Cumhuriyetin ilanının ardından Rauf Bey basına açıklamalarda bulundu. Yaptığı açıklamada, Cumhuriyetin ilanında izlenen formülü eleştirmiştir. Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası, parti başkanlığına karşı 17 Kasım 1924’te resmen kuruldu.
Milli Mücadele’yi başlatan beş kişilik komutanın Mustafa Kemal Paşa dışında tüm üyeleri TCK başkanları arasındaydı. Parti tüzüğünde cumhuriyet, demokrasi ve liberalizm ilkelerinin benimsendiği ve dini inançlara saygılı olduğu ilan edildi.
Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası kadrosunda kimler var?
Ünlü anayasa hukukçusu Tarık Zafer Tunaya’ya göre partiye katılan milletvekili sayısı 28. Ancak siyaset bilimci Tunçay, katılan milletvekili sayısının 29 olduğunu söyledi. Ancak bunlardan 7’si partiye girer girmez istifa etti.
Mete Tunçay’a göre Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası ekibinde yer alan isimlerden bazıları şöyle;
-
Feridun Fikri Entelektüel
-
Ali Fuat Cebesoy
-
Osman Nuri Özpay
-
Necati Kurtuluş
-
Cafer Tayyar Eğilmez
-
İhsan Hamit Tigrel
-
Sabit Sağıroğlu
-
Halet Sağıroğlu
-
Münir Hüsrev
-
Rüştü Paşa
-
Halil Işık
-
Miralay Arif Bey
-
Zeki Kadirbeyoğlu
-
Rauf Orbay
-
Kazım Karabekir
-
Adnan Adıvar
-
İsmail Canbulat
-
refe bele
-
Hoca Kamil Efendi
Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası Neden Kapatıldı?
TCF, 1925 yılında Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde başlayan Şeyh Sait İsyanı nedeniyle hükümet tarafından eleştirildi. Bu dönemde Başbakan Ali Fethi Okyar görevinden ayrıldı ve göreve İsmet İnönü getirildi. İsmet Paşa, Sulh Kanunu’nu çıkararak sıkıyönetim ilan edilmesini istedi. Bu yasa ile TCF’nin kapatılması hızlandırılmış ve parti, yasadışı faaliyetleri nedeniyle 5 Haziran 1925’te resmen kapatılmıştır.
Partinin kapatılmasından tam bir yıl sonra gerçekleşen İzmir Suikastından sonra aralarında Kazım Karabekir ve Ali Fuat Paşa’nın da bulunduğu çok sayıda komutan tutuklanarak idam cezasına çarptırıldı. Ancak Türk subaylarının protestoları ve Mustafa Kemal Atatürk’ün affı ile Kazım Karabekir ve Ali Fuat Paşa idam edilmedi.
